Di sala 1932an de belavkirin û ketina kovara Hawarê a Tirkiyê bi biryara Heyeta Koma Wezîran bi serektiya Ataturk hatiye qedexe kirin.

Rohat Alakom

Îsal wek tê zanîn piştî koçkirina Celadet Bedirxam 60 sal derbas dibin, Celadet Bedirxan di sala 1951an de çûye dilovaniya Xwedê. Em bi weşandina vê dokumenta jêrîn vî zimanzan, nivîskar û ronakbîrê kurd bi rêzdarîke mezin careke din li vir bi bîr tînin. Çawa di vê dokumentê de jî xuya dibe di sala 1932an de belavkirin û ketina kovara Hawarê a Tirkiyê bi biryara Heyeta Koma Wezîran bi serektiya Ataturk hatiye qedexe kirin. Lê belê Hawar, ev çavkaniya giranbiha ku wek ansîklopedîya kurdî hatiye hesibîn, ji mêj ve ketiye nav dîroka çanda kurdî û bi dirêjahiya salan bûye sertaca ziman û edebîyata kurdî. Kovara Hawar, di 15-ê Gulana 1932-an de derketiye û du heftan şunda bi bayê birûskê, bi lez û bez roja 30-ê Gulanê 1932-an belavkirina wê li Tirkiyê hatiye qedexe kirin. Hawarê heta sala 1943-yê jîyana xwe berdewam kiriye û qasî 57 hejmarên wê derketine. Ev kovar, weşana kurdî ya yekem tê hesibîn ku bi tîpên latînî derçûye. Di standartkirina zaravayê kurmancî de roleke gelek mezin lîstîye. Em li jêr orîjînala vê biryarnameya bi îmzeya serokkomarê Tirkiyê Ataturk û bi îmzeya wezîran diweşînin, her wisa jî wergera wê ya kurdî pêşkêşî xwendevanan dikin. Alîyekî vê biryarnameyê yê balkêş jî ew e ku Hawarê wek organa rêxistina Xoybûnê nîşan dide. Çawa tê zanin di van salan de, tirs-xofeke mezin dagirtibû ser Tirkiyê. Sal, salên serhildanan bûn, kurdan vê carê li quntar û li perpalên Çîyayê Agiriyê dîsa serî hildabû.

Destpêka biryarnameyê, bi îmzeya Serkkomar (Reisicumhur) Gazî Mustafa Kemal

Biryarname

"Rojnameya Hawarê ku organa Rêxistina Xoybûnê ye û li Şamê derdikeve, ji ber weşana wê ya zîyandar, zirardar (muzir), Wezereta Karê Hundur bi pisûla (tezkere) xwe ya bi tarîxa 25/5 1932 û bi nimra 2411/4586-ê daxwaz kiriye wekî nekeve nav Tirkiye. Ev pêşneyar ji aliyê Heyata Koma Wezîran de, di roja 30/5 1932an de, di cî de hatiye dîtin û pejirandin”