Reşad Cûdî
Çevirisini yaparak yayınladığımız yazı ve şiir Abdurrahman Nursî (1903-1928)’ye aittir. Yazar, Said Nursi’nin yeğenidir. Yazarın bu yazı ve şiiri 1919 yılında İstanbul’da yayımlanan Kürdistan dergisinin 6. sayısında Kürtçe olarak yayımlanmıştır (s. 68). Yazının birinci kısmı nesir, ikinci kısmı ise şiir olup, her iki kısım için tek bir başlık (Gayretli Olun, Ümitsiz Olmayın) kullanılmıştır.. Kürdistan dergisi 1919’da yayımlandığına göre, Nursi bu yazı ve şiirini 16 yaşında iken yazmış olmaktadır. Nursi’nin burada yayımlanan şiiri klasik şiir tarzında "fa’ilatün fa’ilatün fa’ilatün fa’ilatün” aruz kalıbı ile yazılmıştır. Şiir şekil (aruz, kafiye vs.) ve muhteva yönüyle son derece güçlüdür. Nursi’nin, bu şiirini 16 yaşında iken yazdığı düşünüldüğünde, onun şiir sanatında ne derece güçlü olduğu da ortaya çıkmaktadır. Fakat maalesef biz onun başka şiirlerinin olup olmadığından haberdar değiliz. 

Güzel Bir Tevafuk

Abdurrahman Nursi bu şiirinde "Doksan sene sonra, ancak belki uyanırız” diyor. Nursi’nin bu şiiri doksan üç sene sonra elimize geçti ve bu buluş ve tercüme tam Üstad Bediuzzamanın vefat ettiği gün olan 23 Mart’a (2012) denk geldi. Abdurrahman Nursi’nin temenni ettiği uyanışın millete mal olması temennisiyle ruhu kabrinde şad olsun. 

Önemine binaen Nursi’nin bu yazı ve şiirini Kürtçe de latinize ederek ve Türkçeye çevirerek yeniden yayımlıyoruz. 

GAYRETLİ OLUN, ÜMİTSİZ OLMAYIN

Bu umûmî harpta herkesten daha fazla zarar gören bizleriz. Biz perişan ve sergerdan olduk. Bizim mal ve mülkümüz elimizden çıktı. Buna rağmen hiç kimse bize sahip çıkmıyor ve kimse bize merhamet etmiyor. Madem öyledir, bizim kendi kendimize sahip çıkmamız gerekir ve kendi aramızda birlik olmamız gerekir. Hiç olmazsa emsallerimizden geri kalmayalım. Bildiğiniz gibi bugün herkes kendi milleti için çalışıyor. Bizim diğer milletlerden daha fazla çalışmamız ve gayret göstermemiz lazımdır.Ta ki kendimize bir çare ve bir yol bulalım. Bizden her birimiz kendisini bir diğerinden daha üstün bilmemelidir ve biz tüm Kürtlerin birbirimize bağlı olması lazımdır. Ta ki  hiç kimse ve hiçbir hile bizi birbirimizden ayırmasın. O zaman serfiraz bir şekilde yaşayacağız ve bizim maksûdumuz bihavlillah(Allahın yardımıyla) yerine gelecektir.

Ey kardeş bugün bize lazım olan gayret etmektir.
Aramızdan bir kısım leş ve kötüleri uzaklaştırmalıyız.

Bugün bizim için fırsattır, ümitsiz olmayalım.
Çünkü ümitsizlik tehlikeli düşmandır, hileye gelmeyelim.

Gayret kılıcını kuşanın, her dört taraf gül bahçeleri.
Ağacın olmadığı yerde, bülbül yerinde baykuş.

Siz uyanın ey kardeş, meydan boş kimse yoktur.
Siz hiç gevşemeyin,varsa eğer bizde yiğitlik.

Biz mahvolduk, zelil olduk ve perişanhal olduk.
Kendimize sahip çıkmazsak, her daim bu durumda oluruz.

Bayramdır bugün bize, eğer yolu bilirsek.
Lazımdır bize birlik, yeryüzünde müttefik.

Ta ki bu fırsattan istifade edelim.
Milletimizi veya milliyeti uyandıralım.

Bakın siz halka, halk nasıl yapıyor.
Hem millet hem dinleri için çalışıyor. 

Kendiniz için bir lider bilin, gidelim hepimiz arkasından.
Ta ki yolumuzu şaşırmayalım, uykuya dalmayalım.

Bilirsiniz, bu uyku sersemliğinde gafil olursak biz,
oksan sene sonra, ancak belki uyanırız. 

--------

Ji biraziyê Bedîuzzeman ji bo kurda peyama sedsalî: 'XÎRET BİKİN MEYÛS NEBİN'

Ev nivîsa ku li jêr em dê biweşînin ya Ebdurrehman Nûrsî (1903-1928) ye. Nivîskar biraziyê Seîdê Nûrsî ye. Ev nivîsa wî di hijmara şeşan ya kovara Kurdistanê ya ku di sala 1919’an de li Stenbolê derdiket(*) de hatiye weşandin (r. 68). Nivîs ji du beşan pêkhatiye, lê sernavê wê yek e. Beşa yekem pexşan e, ya duyem jî helbest e.  Ji ber ku kovara Kurdistanê di sala 1919’an de hatiye weşandin, derdikeve holê ku Nûrsî di 16 saliya xwe de ev nivîs û helbest nivîsandine. Ev helbest li ser terzê helbesta klasîk bi kêşa erûzê bi qalibê "Fa’ilatun  Fa’ilatun Fa’ilatun Fa’ilun” hatiye nivîsandin. Helbest ji aliyê ruxsarî (erûz û qafiye) ve pir bi hêz e. Dema em bifikirin ku Nûrsî ev helbest di şazdehsaliya xwe de  nivîsandiye, hêza wî ya helbestvaniyê jî derdive holê. Lê mixabin em ji helbestên wî yên dî ne agahdar in. Ji ber girîngiya wê, em dê li jêr vê nivîs û helbesta ku bi qeneeta me yekem car e tê weşandin latînîze bikin. 

XÎRET BİKİN MEYÛS NEBİN

Di vê herba umûmî da, ji herkesî xudan-zerertir em in. Em perîşan, sergerdan bûn. Mal (û) mulkêt me ji destê me çû. Digel wê qasê kes li me nabite xwoyî û merhemeta kesî bi me naêt. Madem ku we ye divê em bi xwe li xwe bibine xwoyî û di nav xwo da jî îttîhad bikin. Qe nebit ji emsalê xwo paş ve nemînin. Me’lûmê we ye îro herkes ji bo milletê xwo dixebite. Lazim e em ji xelqê zehftir bixebitin, xîret bikin, da wekû çarek (û) riyekê ji bo xwe bibînin. Divê em her yek xwe ji ya dî mezintir nezanin û em hemî Kurd lazim e bihev re merbût bin ku tu kes û tu hîle me ji hev nekit. Hingav dê serfirazî bibûrînin û meqsûda me jî bihewlillah dê hasil bit. 

Ey bira îro’j mera lazim ku em xîret bikin
Nav xo da çendek miran, pîsan ji nav xo dûr bikin

Firset e îro ji bo me lazim e meyûs nebin
Lewre ye’s duşmanê xedar e bi hîlê wer nebin 

Şîrê xîret bend bikin her çar teref baxê gulan
Darê ku nîne di nav kund jî di şûna bulbulan 

Hûn hişar bin ey bira meydane xalî kes niye
Hûn nekin sistahî lewra ger şecaet me heye

Em mehû bûn em zelîl bûn em perîşan hali bûn
Em li xwo nebne xweyî dê daîma d’ vî halî bin

Îde ye îro ji bo me ger terîqê em bizanin
Lazim e em îttîhad kin muttefîq bin ser zemîn 

Da wekû d’ vê firsetê da îstîfadek em bikin
Milletê xo yan jî millîyetê em hişyar bikin 

Hûn bikin mêze li xelqê xelq çi awayî dikin
Hem ji bo millet ji bo dînê xwo ew xidmet dikin 

Meznekî j’ bo xwo bizanin em hemî pey ve biçin
Şaş nekin da ku riya xwo em di newmê da neçin 

Hûn dizanin vê hewa newmê da em xafil bibin
Piştî nehwêd salê dî paşê dibe hişyar dibin