Main Registration

Login

Welcome Guest | RSSFriday, 2024-04-26, 12:17 PM
Menu du site

Tag Board

Our poll
sitenin orani nasil
Total of answers: 14

Statistics

Total online: 1
Guests: 1
Users: 0

Blog
Main » 2011 » September » 4 » Firarên Binêxeta Fransawî - 1
7:05 PM
Firarên Binêxeta Fransawî - 1

- 17/08/2011 - Atatirkiyan ev zanibûn loma jî bi bîst hezaran esker avêtin dora wan, agir bera wan dan. Meriv bi saxî di nava zeviyên geniman de şewitandin...Agahdariyeke li ser Qehremanên Efsaneyê bîst kes bûn. Bilî navên di stiranan de derbas dibin, yên din, piraniya wan, serçavî Evdilayê Mamo ye. Yên din jî bi alîkariya dostan min berhevkirin... Kin li ser Efsaneya Firarên Binêxeta Fransawî                 

Destpêka buyerê 22 Hezîran 1937 de ye. Şer hefteyekî dom dike.

Min Strana Cemîlê Seyda û Şêx Evdilrehîm ji dengbêjan guhdarî kiribûn. Piştre, wek Efsane, cara ewil min ji Sofî Şewketê helhelî guhdarî kiribû. Sofî mirîdê Mala Bokarik bû. Herêma şer baş nas dikirin. Di vegotina wî de giranî li ser Cemîlê Seyda û qehremaniya wî bû. Piştî min xwe nas kir, ez li dû vê Efsaneyê beziyam... Min dît ku Sofî Şewket tenê aliyekî buyerê behs kiriye.

Vegotina Hemê Axa, neviyê Hecî Eliyê Safyan, di şibakeke din de buyer dîtiye û digot... Giraniya vegotina Hemê Axa, li ser Şêx Mîzbehê Mala Bokarik e. Lewra Hemê kurê xanima Mediya, dotmama Şêx Mîzbeh e. Behsa Şêx Mîzbeh, Huseyn Begê Sitewrê û Silhedînê lawê Seydixan Kerr dikir. Di nava şibaka Hemê Axa de ew lehengên din tune bûn, behsa wan nedibû... Tenê navên di stiranan de dizanî.

Piştî Sofî Şewket û Hemê Axayê Safyan, ez rastî Şêx Salih hatim. Buyer bi xwe dîtibû. Şêx Salih ji Bismil, gundê Mîrqulya, kurê Şêx Mehmedcan e. Dema ev buyer qewimî ye, ew huvdeh salî buye. Di şewitandina qehremanên nava geniman, yên vî Efsaneyê de dîdar e. Bi cendirmeyan re çuye ser miriyê Şêx Evdilrehîm. Dîtiye cendirmeyan çawa gustîla Şêx Evdilrehîm ji tiliya wî derxistine, serê wî jêkirin, xistine tûr û bi xwe re birine. Dema Cemîlê Seyda hatiye kuştin bi çavên xwe dîtiye.

Par havînê ez çûm welat. Ez siwar bûm çûm Seletê, ciyê buyerê. Ez çûm ser gora Şêx Evdilrehîm. Min fatihekî jê re xwend. Ji wir ez çûm Nehyê cem Şaredarê Seletê. Xwedê jê razî, tevî xortaniya xwe jî, pir kîbar bû... Hinekî şandin, Hecî Şukrî anîn.

Hecî Şukrî 1899 an de ji diya xwe buye. Yanê sed û yazdeh salî, lê bi gopala xwe hat Şaredariyê. Li ser xwe bû. Çavên wî baş didîtin. Hişê wî de tu kêmasî tune bû. Bîra wî jî tevîhev nebû. Hecî Şukrî zavayê Emerê Koperî ye. Emer hevalê dewletê ye û di kuştin û girtina wan firaran de xwedî rol e. Min ji Hecî pirsî û wî got. Min qeyd kir. Şibaka Hecî ji yên din cûdatir, aliyê neyar baş dizanî. Êvara destpêka wî şerî ji ku dset pê kir.

Firarên Binê Xeta Fransawî tên ew êvar digîjin gundê Zêwê, mala Brahîmê Ehmed. Gundê Zêwê li başûrê Seletê, li wî milê çemê Dîcle ye. Birahîmê Ehmed, Huseyin Beg û Elî Beg, Şêx Mîzbeh, Şêx Evdirrehîm û Cemîlê Seyda nas dike. Wan diezimîne, şîv dide wan û ji wan re dibêje: `Welatê me fitne û fesad tijî ne… Hûn li vir di mala min de bimînin, hinekên ji min nexweş herin giliya we bikin, ne bi min dikeve, ne jî li we tê… Ji bona ewleyiya we, ya baştir ez ê yekî bi we re bişînim Baxçeyê Hacî Çelebî. Ew der ji nava gund, ji mala min çêtir e…`

Firar jî gotina Brahîmê Ehmedê Zêwê mehqûl dibînin, dibêjin: `De, baş e.`
Brahîmê Ehmed, Hacî Huseynê Kor dixe pêşê û wan bi rê dike.
Lê niyeta Brahîmê Ehmed û Hacî Huseynê Kor çi ye, nayê zanîn. Çima nava baxçeyê Hecî Çelebî?..

Tiştên Hecî Şukrî gotin, çîrok temam dikir. Pencereya Hecî Şukrî tiştên aliyê neyar û sîxuran xweş didît. Nav lehengên xirabiyê Hacî giş gotin.

Di qalkirina Sofî Şewket de, şeş rûpelê A4 nivîs derket holê. Di vegotina Hemê Axa de pênc rûpel û yê Şêx Salih de jî çardeh rûpelên A4 derket. Vegotina Hacî Şukrî jî qasê yê Şêx Salih rûpel... Bi yek çîrokbêjî re jî hemiyê navan tune bûn.

Ez li dû hemî navan geriyam. Li ser vê buyerê du stiranên ku xwediyan gotine, ketine devê dengbêjan, min ji devê çend dengbêjan guhdarî kirine û nivisandine. Wek nimûne: Sidîqê Bozo, Huseynê Farê, Eliyê Licokî, Nûroyê Elîparî û...
Ciyekî arzî yê vê Efsaneyê di dîroka Kurdîstanê de heye. Çima?

Lewra lehengê navên wan di Efsaneyê de derbas dibin, ne kesên di nava civatê de ji rêzê ne. Xwediyê Tekye, Medrese û Navnîşnan in. Şêx, Mele, Beg, Hecî û Serekeşîr in.

XOYBÛNÊ ew şandibûn. Dê biçûna cem Yado Axa û piştî hêzkirina civatê dê biçûna alîkariya Dêrsimê. Atatirkiyan ev zanibûn loma jî bi bîst hezaran esker avêtin dora wan, agir bera wan dan. Meriv bi saxî di nava zeviyên geniman de şewitandin...

Navên wan qehremanan ku heya niha min peyda kirine ev in:
1 -Șêx Evdirrehîmê Paloyî (Birayê Șêx Saîd e)
2 -Șêx Mîzbehê Mala Bokarik ( Ji deșta Silîvan e)
3 -Cemîlê Seyda ( Lawê Seydayê Licî ye)
4 -Hecî Teyib ( Ji nava Licê ye)
5 -Xalitê Șerîf, ( Ji nava Licê ye)
6 -Evdilsemed, ( Ji Hênê, gundê Tilêtînê ye)
7 -Mehemedê Xatê, ( Ji Licê, gundê Markê ye)
8 - Mele Hemdullah ( Ji herêma licê ye!..)
9 - Seydixan (Lawê Sabîr, ji herêma Licê ye!)
10 - Silheddînê mala Seydo ( Ji Serhedê ye)
11 - Yuzbașî Huseyn Begê Stewrî (Ji beglerên Stewriyê ye)
12 - Yuzbașî Elî Begê Stewrî (Ji beglerên Stewrê ye)
13 - Yuzbașî Mistefa (Diyar nine ji ku ye)
14 - Hesen Axa ji Palo yê, (Ji Palo ye)
15 - Hîlmî Beg (Ji Mûșê ye)
16 - Silê Salikî (Ji beriya Mêrdînê ye)
17 - Serreșê Baqustanî (Ji Sirgêçya Mêrdînê, Ewêna ye. Sax maye)
18 - Ehmedê Mihê (Ji gundê Hacanan e. Sax filitiye)
19 - Yuzbașî Ziya (Ji erebên Stewrê û sîxur e.) Not: Evdilayê Mamo digot Yuzbaşî Ziya ji dêrsimê ye... Mehmûd Yeşîl dibêje: ´Bavê min Yuzbaşî Ziya bi dê û bav nas dikir, erebê Stewrê ye...´ Piştî vê bazdanê, min dît yê Mehmûd Yeşîl rast e.
 20 - Osman Baydemir dibêje: ´Bavê min bi wan re bû...´(Sax maye)
Views: 1008 | Added by: volongoto | Rating: 0.0/0
Total comments: 0
Name *:
Email *:
Code *:
Search

Calendar
«  September 2011  »
SuMoTuWeThFrSa
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930

Entries archive

Site friends
  • bedava site yapimi

  • AGAHI
    Newroz Piroz Bè
    Tavsançali.ucoz.com
    Panoya Agahi
    Céjna Qurbanè Piroz Bé



    Tavsançali.ucoz.com
    Copyright MyCorp © 2024