PARİS- Bugün kullanımı yasaklarla çevrili bir kelime olan Kürdistan, 100 yıl önce bir gemiye isim olarak verilmişti. Dramın yaşandığı Fransa"nın Brotonya bölgesindeki Plouguerneau"da herkesin unuttuğu bir trajedi, 100 yıl sonra yeniden gün yüzüne çıktı. Burada bir gemi battı ve bu gemiden geriye tek bir iz kaldı, o da haç işaretli bir mezar taşı.
Haçın
üzerinde şu ifadeler yer alıyor: "Bu haç 21 Ekim 1910"da denizde
kaybolan "Kürdistan" gemisinin kaptanı, subayları, mürettebatı ve
yolcuları anısına, aynı zamanda kıyıya vuran 17 cenazeyi toplayan
sakinler ve ülke makamları ile bu haçı bu araziye dikmeye izin veren
Nezou ailesine minnetin ifadesi olarak Londra İngiliz-Cezayir Şirketi
tarafından dikildi.”
Haç işareti gözlerden uzak özel bir mülkiyet
üzerinde bulunuyor. Ancak haçın üzerinde yazılanlar 100 yıl sonra
Brotonya"nın bu küçük kentinde yerel tarihçiler ile Karreg-Hir Derneği
üyelerinin dikkatini çekti. Geminin batışının yıldönümü dolayısıyla
Karreg-Hirr, Le Telegramme gazetesinde olay hakkında bilgisi olan tüm
kişi, tarihçi ya da denizcilere çağrıda bulundu.
Mezar
taşı üzerindeki kaydın dışında yaşanan felakete ilişkin kesin bir bilgi
bulunmuyor. Kazanın nedeni, yeri, boğulanların sayısı, hayatta
kalanlar, sonuçları… hiçbir şey… ne yerel hafızada ne de yazılı olarak…
Gemi
16 Nisan 1096 tarihinde Galler Ülkesi kıyıları üzerindeki Swansea
merkezli İngiliz-Cezayir Steamship Co. Ltd. şirketi için imal edildi.
Dönemin gazetelerinde yer alan bilgilere göre Kaptan Mannings tarafından
yönetilen Kürdistan gemisi Marsilya üzerinden Basra"ya gitmek üzere 14
Ekim"de Manchester"dan yola çıktı. Gemi"nin 28 Ekim dolaylarında
Marsilya"ya ulaşarak buradan yolcuları alması gerekiyordu.
New
York Times"in 6 Kasım 1910 tarihli sayısında gemiden kurtulan 2 kişinin
5 Kasım"da Kanarya Adaları"na ulaştığı belirtiliyor. Geminin Manş
Denizi"nin girişine 60 mil uzakta küçük İngiliz takımadaları olan Scilly
Adaları"nın güneyinde battığı anlatılıyor. Hayatta kalan iki kişi ise
geminin battığı sırada suya bırakılan tek küçük gemiye binebilen 10 kişi
arasında yer alıyordu. 26 saat sonra Vincent isimli İngiliz yelkenlisi
tarafından alınan kazazedeler 2 Kasım"da Santa Ursula adlı Alman
vapuruna bindirilerek Kanarya"ya bırakıldılar. Diğer 8 kişi de ya bir
patlama sonucu ya da suda boğularak öldü. Brisbane Courier gazetesine
göre ise 7 Kasım 1910"da batan gemide 46 kişi hayatını kaybetti, 2 kişi
kurtuldu.
Geminin yolcuları arasında Kürtler de var mıydı ve
neden gemiye Kürdistan adı verilmişti bilinmez ama bu geminin varlığı da
bugün yok sayılan Kürdistan"ın Türk devletinin kuruluşundan önce de var
olduğunu gösteriyor. Gemiye dair diğer bütün bilgiler bunca yıl
unutulduktan sonra açığa çıkarılmayı bekliyor. ANF