KONU: İran’ın Savunma Bakan Yardımcısı Vershbow ile üst düzey İsrailli savunma yetkililerinin görüşmesi
TARİH: 16 Kasım 2009
BELGE NO: 09TELAVIV2482
GÖNDEREN MAKAM: ABD Tel Aviv Büyükelçiliği
SINIFLANDIRMA: Secret/Noforn
Özet: (…) İsrailli yetkililer Türkiye-İsrail ilişkilerindeki
bozulmayla ilgili kaygılıydı ve Suriye ve Lübnan’dan gelen tehditlerden
bahsettiler.
(…)
Gilad, Suudi Arabistan’ın İran’ın (Pakistan desteğiyle) nükleer silah
sahibi olmasına karşı çıkacağını, Mısır’ın da destek vereceğini söyledi.
Türkiye’nin nükleer silah sahibi olarak yanıt vereceğinden emin
değildi. Yine de, İsrail’in çevresindeki bölgede güvenlik durumu İran’ın
nükleer silah sahibi olmasıyla ciddi anlamda iyileşecekti.
(…)
Türkiye’yle ilgili rahatsızlık
13. İsrailli yetkililer ayrıca Türkiye’nin, İsrail’in Anadolu
Kartalı tatbikatına katılımını iptal etmesiyle büyüyen rahatsızlıklarını
dile getirdi. Türkiye’yle stratejik ilişkinin önemine inançlarını
belirten yetkililer Erdoğan’ın görüşlerinin günden güne orduyu daha
fazla etkisi altına aldığını ve Türkiye’nin Batı’dan çok Doğu’ya
bakmasının ilişkilerin bozulmasının bir nedeni olduğunu söyledi. Gilad,
Türkiye’nin AB üyelik sürecinin şüpheye düşmesiyle bunun anlaşılır bir
duru olduğuna ve başarılı olmak için iki bölgede ilişkilerini
dengelemesi gerektiğine inanıyor.
14. Baidatz Türklerin Irak’ta Kürt etkisini önlemeye kararlı
olduğunu ve bu hedefi gerçekleştirmek için İran ve Suriye’yle
ilişkilerini düzeltmesi gerektiğini söyledi. Ona göre en kötü sonuç,
Ortadoğu’da yeni bir Türkiye-İran-Suriye-Irak ekseninin ortaya çıkması
olur. Gilad aynı zamanda Türkiye’nin İran’la ilişkilerini düzeltmek
istediğine de dikkat çekerek son dönemde Hamas’ı desteklemek için bazı
agresif planlar yaptığını söyledi. Ancak Baidatz’dan daha iyimser
görüşler taşıyorduve Türkiye’nin Irak’ta olumlu bir rol oynadığını ve
Türklerin asıl hedefinin ticari açıdan faydalı olabilecek istikrarlı bir
Irak olduğunu belirtti. Glad, yakın zamanda İsrail ve Türkiye
arasındaki herhangi bir yakınlaşmadan şüphe duyduğunu, ancak Türkiye’nin
önemi dolayısıyla İsrail’in ordular arası ilişkileri sürdürmeye devam
edeceğini belirtti.
15. Gilad ayrıca Vershbow’a İsrail’in Türkiye’yle ilişkilerini
düzeltmek için ne yapabileceğini sordu. Vershbow Türkiye’nin bölgede
etkili olmak istediğini ve eğer İsrail’le ilişkilerini tehlikeye atarsa
konumunu ve tarafsız bir arabulucu olarak etkinliğini riske atacağını
belirtti. Erdoğan’ın ideolojik görüşlerinin Türkiye’nin Müslüman
komşularına odaklanmasına neden olabileceğini de belirten Vershbow,
kendisinin bir realist olduğunu dolayısıyla ABD ya da NATO’yla
ilişkileri riske atmayacağını ifade etti. ABD ve İsrail Türkiye’ye karşı
sabırlı ve ilgili olup Türkleri bölgede yapıcı bir rol oynamaya
gönüllendirmeli.
http://cablegate.wikileaks.org/cable/2009/11/09TELAVIV2482.html
|