Osmanlı’nın 17.yy’dan sonra girdiği sarsıntı dönemlerinde, Kürtlere yönelik yasalar çıkarılarak zorla dağıtılmaları ve hatta uzak yerlere sürgüne tabi tutulmaları söz konusu olmuş.

İlgili Başlıklar » 'Sürgün insanları'nın öyküsü » ‘Sürgün İnsanları’ ve ‘Umudi Yürekler’ İşte bu saldırı, katliam ve sürgünlere tabi tutulanlardan bir bölümü günümüzde İç Anadolu’da yaşayan Kürtlerdir. Ama ne hikmetse yok olmuş toplulukların tersine, İç Anadolu Kürtleri 250 yıllık bir sürece rağmen, kendi dil ve kültürünü koruma, yaşatma ve yaşama erdemliliğini göstermişler. Gerek dilleri gerekse kültürlerini bulundukları bölgelerde tüm zorluklara rağmen yaşatmayı sürdüren İç Anadolu Kürtleri, davul ve zurna ezgilerinden oluşan "Zirav û Govenden Kurden Anatolia Navin” albümüyle Kürt kültürünün farklılık ve zenginliğini insanlığa sunuyor.

Bozkırlara sürgün

Kürdistan’dan sonra en büyük Kürt kolonisi olan İç Anadolu Kürtleri, kimliklerini ısrarla koruyorlar. Hayatın tüm alanlarında Kürtçe konuşmaya özen gösteren İç Anadolu Kürtleri yoğunlukla, Ankara, Kırşehir, Aksaray, Konya ve Kayseri’de yaşıyorlar. Sürgün Kürtler hakkındaki bilgiler, son yıllarda yapılan araştırmalar sayesinde oldukça çoğaldı.

Tarihin belli zaman dilimlerinde, içten ve dıştan dayatılan zorunluluklar nedeniyle yaşadıkları coğrafyadan uzaklaştırılmışlar. II. Mahmut döneminde Fransa’dan örnek alınarak başlatılan, Kürdistan’ı Osmanlı’nın merkezi otoritesine kayıtsız-şartsız bağlama ve merkezi otoritenin en ücra köşeye kadar dayatılması düşüncesi ile rutinleşen sürgünler, kendini devam ettiren süreçte de Kürt halkının kitlesel olarak başkaldırılarını ve akabinde sürgünleri de beraberinde getirmiş. Bugün Anadolu’da farklı yerlerde uzun süreden beri yaşayan Kürtlerin büyük bir kısmı bu rutinleşen sürgünler zincirine dahil olan insanlardır.

250 yıllık tarih sürecinde kendinde özgü bir kültür ve değerler birikimi yaratan İç Anadolu Kürt toplumunun müzikal özgünlükleri, geniş bir araştırma alanını oluşturuyor. 250 yıl önce geldikleri toprakların müzikal özelliklerini koruyan sürgün Kürtler, yaşadıkları coğrafyada bulunan kültürleri de kendi kültürlerini unutmayacak şekilde özümsemişler. Kavallarından, zurnalarından çıkan ezgiler kimi zaman Adıyaman, Malatya’da söylenen ezgilere denk gelse de bozkır özelliklerini taşıyor.

Günümüze ulaşan bir çığlık

"Zirave û Govenden Kurden Anatoliya Navin” isimli eserde, sürgün Kürtlerin müzisyenlerinin yetiştiği köy diyebileceğimiz Konya’ya bağlı Kutluhan köyünden Faruk ve oğlu Bayram Onaran, davul ve zurnalarıyla yer almışlar. Kutluhan köyünün sürgün Kürtler için özel bir yeri var. Düğünlerde ve diğer özel günler için kilometrelerce öteden gelen insanlar Kutluhan köyünden davul ve zurnacıları köylerine davet ediyorlar. Unutulmaya yüz tutmuş bu değerlerin bir eserde toplanmasını; sürgün Kürtlerce çıkartılan Birnebun dergisi, Almanya’daki Ziman-Orta Anadolu Kürtleri Derneği ve İsveç’teki Orta Anadolu Kürtleri Vakfı maddi yönden finanse etmişler. Albümün yapımını ise Mir Müzik ve Huner Muzik birlikte üstlenmiş.

Yaşamlarını bozkırlarda sürdüren sürgün Kürtlerin halaylarında dahi bir acı, sürgünün zulmü, ayrılığın zorluğu yer alıyor. Geldikleri toprakların kültürünü, değerini tüm baskılara rağmen 250 yıl ertesine taşıyan sürgün Kürtlerin ezgileri, uzun zamandan beri kendi içlerine dönerek araştırma evresine girmiş insanların günümüze ulaşan bir çığlığı gibi duruyor.

JİYAN AKBAY