SEDAT ULUGANA -ANF
Özel / 10:09 / 15 Auğustos 2011
KONYA – ANF’nin elde ettiği 1938 yılına ait Konya Nüfus Umum
Müdürlüğü tarafından hazırlanan bir raporda Dersim sürgünlerinin
yerleştirilmesine ilişkin bölümde Kürtlerin Türklüklerini unutmuş
Türkler olduğu iddia ediliyor. Raporda Dersimlilerin Mustafa Kemal
tarafından arazilerin tarıma elverişli olmaması nedeniyle sürgün ettiği
belirtiliyor.
Konya’da bulunan rapor Ankara hükümetine Nüfus Müdürlüğü tarafından
yazılan bir çalışma raporu niteliğini taşıyor. Dersim’den sürgün edilen
Kürtlerin yerleştirilecekleri bölgelerin tespiti ve gelenlere kimlik
verilmesi gibi çalışmaların özetlendiği raporda Dersim İsyanı ve Kürtler
konusunda ilginç değerlendirmeler bulunuyor.
‘SÜRGÜNÜ MUSTAFA KEMAL İSTEDİ’
Rapora göre Dersimlilerinin Batı illerine sürgün edilmesini Dersim’e
yaptığı ziyarette tarıma uygun arazinin azlığını gören Mustafa Kemal
istemiş.
"Reisi Cumhur Atatürk’ün son defa yapmış oldukları doğu seyahatında
uğradıkları Tunceli’deki Yüksek müşahedeleri neticesinde bu havalide
yalçın dağlar arasında sıkışan tek tük ziraate elverişli vadilerin bu
mıntıkadaki halkı geçindirmeğe kâfi gelmediği anlaşılmış ve çıplak
kayalar içinde sefil ve bedbaht bir hayat sürmekten başka nasibi olmayan
Dersim halkının bundan sonra da aynı vaziyette bırakılmaması takarrür
etmişti.
Bu maksatla Tunçelinin medenî ve sosyal birer merkez olmak
kabiliyetini haiz olan yerleri Dördüncü Umumî Müfettişlikle bil muhabere
tespit edilmektedir.
Bu mıntıkada sükûn ve asayişin istikrarını temin maksadı ile 2543
sayılı kanunun 2 inci maddesine tevfikan 3 No.lu yasak mıntıka ihdas
edilmiş ve mezkûr mıntıka halkı ile öteden beri Hükümet kuvvetlerine
silâhla karşı duran aşiret reisleri, kolbaşıları, seyitler ve şerirler
ile aileleri efradı ve yakınları garp vilâyetlerine nakil ve iskân
edilmişlerdir.”
‘KÜRTÇE KONUŞMANIN NEDENİ BULUNSUN’
Raporda Kürtçe konuşan aşiretlerin Türk olduğu savı da ileri
sürülmüş. Türk resmi tarihinin tahribatı olan "Zazaca konuşanların Kürt
olmadığı” yargısı da raporda mevcut. Rapora göre öz Türk olan bu
aşiretler nasıl olmuşsa birden Kürtçe diye bir dil kullanıp benliklerini
yitirmişlerdir. Nüfus idaresi ayrıca tuhaf bir şekilde bu "anlaşılmayan
benlik yitimi ve birden Kürtçe konuşma olayı”nın nedeninin bulunması
için de "Türklük camiası”nı göreve çağırıyor:
"Üzerinde ehemmiyetli durduğumuz mevzulardan biri de aşiretlerdir.
Millî sınırlarımız içinde oturan ve elan aşiret adet ve ananesini
benimsemekte devam eden teşekküllerin yaşayış tarzları, içtimaî
vaziyetleri, menşeleri, ırkî durumları, başka ırktan olanların temsil
imkânları etüt edilmeğe bu yıl da devam olunmuştur.
‘ASILLARI TÜRK’
Elde ettiğimiz malûmata göre Türkiye sınırları içinde otuz beş
vilâyette oturak, gezginci ve yarı gezginci bir vaziyette 387 aşiret
vardır. Sınırlarımız içinde oturan aşiretlerden 162′si oturak 94′ü yarım
oturak 131′i gezgincidir.
162 oturak aşiretin 41 i Türk, 89 u Kürt, 22i Zaza, 10′u Arap ırkına mensuptur.
96 yarım oturak aşiretin 8′i Türk, 75′i Kürt, 5′i Arap, 8′i Zazadır.
Gezginci aşiretlerin 96′sı Türk 35′i Kürttür. Bunların hakikî nüfus
miktarlarını tesbit etmek hemen hemen imkânsızdır. Aşiret ananesine göre
bilhassa erkek çocukları nüfusa kaydettirmemek teamül halini almıştır.
Bir kaç yıldan beri geniş mikyasta yaptığımız araştırma ve
incelemeler neticesinde şark ve yakın vilâyetler ile Orta Anadoluda
yaşayan ve bugün Kürtçe ve Zazaca konuşmalarından ötürü Kürt ve Zaza
ırklarından addettiğimiz aşiretlerden mühim bir kısmının asıllarının
Türk olduğu, ve her nasılsa benlikleri kaybettikleri tezahür etmektedir.
Şimdiye kadar Türklük camiasından ayrı addettiğimiz bu aşiretler
üzerinde benliklerini tanıtacak geniş bir programla çalışmalara devam
edilmesi mukarrerdir.”
7 AİLE KONYA’YA YERLEŞMİŞ
Rapora göre 1938′de ilk göçertilen Dersimlilerden 7 aile toplam 44
nüfus Konya’ya getirilmiş ve kendilerinden nüfus cüzdanı ve askerlik
işlemleri için para alınamamış.
Raporda ayrıca Sason’daki isyan hareketinden de bahsedilerek bu
bölgede yürütülen askeri operasyonların bir sonuç vermediği
kaydediliyor. Askeri başarısızlığın ardından 4118 Kürt’ün batı
bölgelerine sürgün edildiğinin ifade edildiği raporda da bu durum şu
sözlerle aktarılıyor:
‘ASKERİ HAREKAT SONUÇ VERMEDİ’
"Son yıllarda kökü millî sınırlarımız haricinde bulunan bazı
teşekküllerin ve ezcümle Hoybon cemiyetinin tahrikâtına kapılan Sason
dağlık mıntıkası aşair(aşiretler) rüesası vergi vermemek asker
kaçaklarını saklamak gibi nahoş telâkki edilecek hallere içtisar
etmeleri üzerine mezkûr mıntıkada müteaddit harekâtı askeriye yapılmış
fakat müsmir (gözle görülür) bir netice elde edilememişti.
Bu durum karşısında daha esaslı ve cezrî tedbirler almak lüzumunu
hisseden idarî ve askerî otoriteler, bu bölgenin yasak bölge ilânını
muvafık görmeleri üzerine keyfiyet İcra Vekilleri Heyetince de tezekkür
edilerek tensip edilmiş ve mezkûr mıntıka 2 No. yasak mıntıka olarak
ilân edilmişti.
937 yılında bu mıntıka halkından 3200 kişi garp vilâyetlerine nakil
ve iskân edilmiş bu yıl da tarama harekâtına devam edilerek bu miktar
4118 nüfusa baliğ olmuştur.”
ANF NEWS AGENCY
| 
